Laatste nieuws
Dag cv-ketel, hallo warmtepomp!
De klassieke, gasgestookte cv-ketel heeft zijn langste tijd gehad. Is het slim om te investeren in een warmtepomp?
Het zal je niet ontgaan zijn: Nederland draait langzaam de gaskraan dicht. Dat betekent dat we onze huizen anders moeten verwarmen. Bijvoorbeeld met een duurzame ketel, zoals de warmtepomp. Maar kan die in ieder huis geplaatst worden en loont dat? Vijf vragen over de warmtepomp.
1. Hoe werkt een warmtepomp?
Een warmtepomp is een apparaat dat warmte van buiten naar binnen verplaatst. Het wordt daarom ook wel een omgekeerde koelkast genoemd. Het werkt als volgt: een koelvloeistof absorbeert warmte uit de bodem of uit de lucht en wordt onder druk omgezet in heet gas. De hitte van het gas wordt vervolgens via een warmtewisselaar afgegeven aan water in het verwarmingssysteem.
Er zijn grofweg drie soorten. De bodemwarmtepomp haalt warmte uit de grond met een horizontaal buizenstelsel dat 50 tot 150 meter diep is ingegraven. Een luchtwarmtepomp verzamelt warmte uit de lucht met een ventilator die buiten staat. Omdat beide pompen geen aardgas maar elektriciteit verbruiken, verwarmen ze de woning op een duurzame manier.
De hybride warmtepomp – de derde variant – is een combinatie van een gasgestookte cv-ketel en een elektrische warmtepomp. Die pomp verwarmt de woning, terwijl de cv-ketel zorgt voor warm water in de badkamer en keuken. Als de warmtepomp het in koude weersomstandigheden niet meer kan bolwerken, springt de cv-ketel bij. Je hoeft daarvoor geen nieuwe ketel aan te schaffen. De warmtepomp kan ook naast de bestaande geplaatst worden.
2. Is de ene warmtepomp beter dan de andere?
„De bodemwarmtepomp is energiezuiniger dan de luchtwarmtepomp”, vertelt Ronald Schilt, directeur van energie-adviesbureau Merosch. „De bodem is in de winter namelijk warmer dan de buitenlucht, waardoor er minder elektriciteit nodig is om de temperatuur van de verkregen warmte te verhogen.”
De bodemwarmtepomp mag dan wel zuiniger zijn, het systeem is niet geschikt voor iedere woonsituatie. „Voor het uitvoeren van de grondwerkzaamheden is aardig wat buitenruimte nodig”, zegt Theodoor Koelewijn, technisch adviseur duurzaam wonen bij regionaalenergieloket.nl. „De boor- of graafmachine heeft de afmeting van een zeecontainer. Dus als je een kleine of helemaal geen tuin hebt, wordt het lastig.”
Ook de grond waarop het huis staat, moet geschikt zijn om warmte uit te onttrekken. „Dat gaat makkelijker in een natte zandbodem dan in een bodem die hoofdzakelijk uit klei of veen bestaat”, vertelt Koelewijn. Volgens Schilt is de bodempomp het meest geschikt voor nieuwbouw. De luchtwarmtepomp is een goed alternatief voor oudere woningen. Bij hoogbouw is een collectieve warmtepomp met distributie door het hele pand een logischere keuze. Wie een appartement heeft, kan ook kiezen voor een individuele luchtwarmtepomp. Wie huurt, is afhankelijk van de verhuurder of woningcorporatie.
3. En hoe zit het met de hybride warmtepomp?
Schilt ziet de hybride warmtepomp als tussenstap naar een gasloze toekomst. „Met een hybride warmtepomp kun je de komende jaren prima vooruit en het gasverbruik stevig verminderen”, zegt Schilt. „Maar zonder het gas heb je geen volwaardig apparaat.”
Koelewijn is het daarmee oneens. Volgens hem is de hybride warmtepomp ook zonder gas bruikbaar. Bijvoorbeeld door het apparaat aan te sluiten op een warmtenet, zoals blok- of stadsverwarming. Bovendien zijn we nog lang niet van het gas af. „Het duurt nog minimaal tien jaar voordat de meeste woningen gasvrij zijn”, zegt Koelewijn. „Dat is ook de minimale levensduur van een hybride warmtepomp. Daarmee is het een goede oplossing voor iedereen die nu of binnen afzienbare tijd zijn cv-ketel moet vervangen.”
Een warmtepomp vergt net zo weinig onderhoud als de traditionele cv-ketel. Dus die kosten blijven beperkt
4. Wat kost het?
De overheid ziet de gasslurpende cv-ketel het liefst zo snel mogelijk verdwijnen. Daarom krijg je tot 2021 subsidie op de aankoop van een warmtepomp. Dit bedrag kan oplopen tot 2500 euro.
Ondanks de korting blijven de kosten voor een warmtepomp hoog. Voor een hybride model betaal je tussen de 4000 en 6000 euro. Een luchtwarmtepomp kost tussen de 6000 en 10.000 euro. En aan de bodemwarmtepomp hangt een prijskaartje van 10.000 tot 20.000 euro. Dat is in alle gevallen inclusief installatie en met aftrek van subsidie.
Behalve de prijs loopt ook de terugverdientijd van de typen warmtepompen uiteen. „De hybride pomp heeft een terugverdientijd van tien jaar en gaat gemiddeld vijftien jaar mee”, vertelt Koelewijn. „De volledig elektrische pompen – lucht en bodem – verdienen zich in vijftien jaar terug. Daar is sprake van een break-evensituatie, omdat dit ook de levensduur van de systemen is.”
Of het winst oplevert, ligt ook aan de woning. Die moet namelijk goed geïsoleerd zijn. Bij slechte isolatie moet de warmtepomp meer werk leveren om het warmteverlies aan te vullen. Daardoor verbruik je meer energie en kan de elektriciteitsrekening flink oplopen.
Elektrische pompen werken efficiënter met lage temperatuurverwarming, zoals vloerverwarming. „Dus als je het goed wilt doen, moet je ook hierin investeren”, aldus Schilt.
Een warmtepomp vergt net zo weinig onderhoud als de traditionele cv-ketel. Dus die kosten blijven beperkt. Volgens Koelewijn is het voldoende om elk jaar te controleren of het systeem nog goed staat afgesteld.
5. Welke moet ik kopen?
Wat is de beste en meest duurzame warmtepomp? Volgens Koelewijn is het aanbod van Europese en Japanse makelij prima in orde. „Maar waar het echt om gaat, is dat het systeem wordt afgesteld door een goede installateur met kennis van zaken”, vertelt de energie-expert. „Gebeurt dat niet, dan is de kans groot dat het apparaat vroegtijdig kapotgaat of dat je onnodig veel stroom verbruikt en een fikse energierekening ontvangt. In beide gevallen ben je veel geld kwijt.”
Warmtepomp – Vereniging Eigen huis
Er bestaan verschillende warmtepompsystemen. Die gebruiken warmte uit de bodem, water of uit de lucht om een woning of het tapwater te verwarmen. Deze warmte wordt via een vloeistof (vergelijkbaar met koelvloeistof in auto’s) in leidingen naar het huis getransporteerd en vervolgens naar een hogere temperatuur gebracht.
Voor een warmtepomp die warmte uit de aarde haalt, moet een bron worden geboord. Zo’n warmtepomp wordt vaak gebruikt om het hele huis warm te krijgen en al het tapwater te verwarmen. Als aanvulling wordt soms een zonneboiler gebruikt.
Een warmtepomp die tapwater verwarmt, heeft een groot voorraadvat met water. De spiraal in het water geeft de warmte uit de bron af en brengt daarmee het water in het voorraadvat op temperatuur.
Back-up systeem
Een warmtepomp heeft vaak een back-up systeem. Als de bewoners teveel warmte vragen, zorgt een elektrisch verwarmingselement voor de gevraagde warmte. Dit systeem moet zo min mogelijk worden gebruikt, omdat het veel elektriciteit kost.
Combinatie met cv
Een warmtepomp is ook te combineren met een cv-ketel. Een cv-ketel met een warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht. Dit gebeurt met een buitenunit. Als de buitenunit te weinig warmte kan leveren, bijvoorbeeld bij vorst, dan verwarmt de ketel bij met gas. De combinatie van een warmtepomp met een cv-ketel wordt een hybride warmtepomp genoemd.
Efficiëntie
De efficiëntie van warmtepompen wordt uitgedrukt in een Coëfficiënt of Performance-waarde (COP-waarde). Als de COP-waarde 5 is, kan de warmtepomp 5 keer meer energie leveren dan hij gebruikt.
Kosten (zonder subsidie) en besparing
Warmtepompsystemen zijn vooral geschikt voor goed geïsoleerde woningen. Bij slecht geïsoleerde woningen met alleen radiatoren met hoge temperaturen is de besparing ook minder hoog. De kosten van een warmtepomp met bronboring, tussen de 10 en 15 duizend euro, wegen dan niet op tegen de besparing. Is er echter sprake van vloerverwarming en wil je zomers ook koelen, dan is een bodembron aan te raden. Je hoeft dan geen airco meer aan te schaffen.
Een warmtepomp met een buitenunit is een stuk goedkoper, zo’n 8 tot 12.000 euro inclusief installatie, maar verbruikt ook meer stroom.
Een hybride warmtepomp kost rond de 5000 euro, maar je blijft gas gebruiken en ook de vaste kosten voor jouw gasaansluiting blijven gelijk.
Met subsidie is de investering in een warmtepomp een stuk lager. Een terugverdientijd onder de 10 jaar is daarmee voor verschillende situaties binnen handbereik.
Aandachtspunten
Nauwkeurige afstemming
Het vermogen bij een bodemwarmtepomp wordt nauwkeurig berekend. De warmtebron en de hoeveelheid warmte die de woning nodig heeft, worden op elkaar afgestemd. Dat kan lastig zijn als de huiseigenaar zijn woning wil uitbreiden. In veel gevallen is er dan ook meer verwarming nodig.
Eisen drinkwateraanleg
De aansluiting van toestellen op het drinkwaternet moet voldoen aan strenge eisen. Vuil water mag niet worden gemengd met het schone drinkwater.
Combinatie met vloerverwarming
Een warmtepomp werkt het beste als het verschil in temperatuur tussen de bron en het afgiftesysteem niet te groot is. Daarom wordt bij een warmtepomp bijna altijd gekozen voor vloer- of wandverwarming.
Vloerverwarming kan op warme dagen ook worden gebruikt om de woning te koelen. In plaats van warm water wordt dan gewoon water door de leidingen gepompt. De leidingen nemen dan een deel van de warmte op uit de woning.
Krijg ik subsidie voor een warmtepomp?
Een warmtepomp haalt warmte uit de lucht, bodem of het grondwater. Het is een alternatief voor een cv-ketel op gas. U krijgt tot 2021 subsidie als u een warmtepomp koopt.
Verschillende soorten warmtepompen
Er zijn verschillende soorten warmtepompen. Zo zijn er hybride warmtepompen die werken in combinatie met een cv-ketel op gas. Maar ook volledig elektrische warmtepompen.
Subsidie warmtepomp
Tot 2021 krijgt u subsidie voor de aankoop van een warmtepomp. Het is alleen mogelijk om subsidie te krijgen als de pomp aan bepaalde eisen voldoet. Zo moet de warmtepomp onderdeel zijn van een verwarmingstoestel.
Hoe hoog de subsidie is, hangt af van het soort apparaat en van het vermogen. Het subsidiebedrag ligt tussen de € 1000 en € 2.500.
Investeringssubsidie duurzame energie
De warmtepomp is 1 van de apparaten die vallen onder de Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE). Op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) staat welke apparaten hier nog meer onder vallen.
Energiebespaarlening
Naast de subsidie, kunt ook een Energiebespaarlening afsluiten. Op de site van het Energiebespaarfonds staat meer informatie hierover.